Streszczenia są przydatne w pracach naukowych, popularnonaukowych czy tekstach literackich. Krótkie formy wypowiedzi potrafią dać w kość, ponieważ nie jest łatwo w tak krótkim tekście odzwierciedlić wszystkich najważniejszych informacji. Na szczęście jest kilka trików, które pomogą napisać dobre streszczenie.
Schemat streszczenia
Zacznijmy od schematu streszczenia:
{TEMAT, REMAT
+
(AUTOR, ODBIORCA, OPERACJE, METODA, MATERIAŁ, ZAŁOŻENIE, INTENCJE, IDEA)}
Niezbędne elementy streszczenia
Wyróżniamy dwa niezbędne elementy w tworzeniu tego typu wypowiedzi. Jest to temat i remat.
Temat – to, o czym jest mowa w tekście.
Pytania pozwalające określić temat tekstu:
– O czym się mówi w tekście?
– Czego dotyczy tekst?
– Jaka jest główna myśl/problem tekstu?
Remat (gr. rhema: orzekanie) – to, co się na dany temat mówi.
Pytania pozwalające odtworzyć i zreferować remat tekstu:
– Co na temat problemu zostało powiedziane w tekście?
– Co autor tekstu mówi w nim o głównym temacie/problemie?
Fakultatywne elementy streszczenia
Wyróżniamy osiem elementów fakultatywnych tego typu wypowiedzi. Jest to:
– Kto napisał tekst? Nadawca/autor
– Do jakiego odbiorcy tekst jest adresowany? Odbiorca/adresat
– Co robi (jakie operacje wykonuje) autor w płaszczyźnie: badawczej, poznawczej, logicznej, językowo-informacyjnej, kompozycyjnej? Operacje
– Na jakiej podstawie materiałowej, empirycznej opiera autor swoje stwierdzenia? Materiał
– Na jakich założeniach (teoretycznych) opiera autor swoje stwierdzenia? Założenia
– Jakimi metodami posługuje się autor w dochodzeniu do stwierdzeń? Metoda
– Z jaką intencją (celem) wypowiada się autor? Intencje
– Jaka jest ogólna idea (koncepcja, myśl przewodnia) tekstu? Idea
Postaraj się odpowiedzieć na te pytania, a napiszesz dobre streszczenie.
Błędne streszczenie to takie, które:
- zawiera informacje inne niż zawarte w temacie lub remacie,
- zawiera: dialogi, fragmenty tekstu, opinie czytającego tekst, polemikę czytającego z jakimś stwierdzeniem z tekstu,
- ma więcej niż jedną stronę (prawidłowe streszczenie ma około 200 słów – pół stronicy).
Bibliografia:
J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Tekstologia, Warszawa, 2011.